Veiligheid is een voorwaarde om te werken, stelt Coen de Koning van Slot Letselschade. In de praktijk blijkt dat lang niet elk bedrijf hetzelfde daarover denkt. “Integendeel. Het lijkt erop dat veel bedrijven veiligheid zien als een belemmering om te werken”, zegt de letselschadeadvocaat in gesprek met BLOM opleidingen. De vele voorbeelden waarmee hij zijn verhaal illustreert, zijn uit het leven gegrepen.
In circa dertig procent van de zaken die De Koning behandelt, staat een arbeidsongeval centraal. Een groot deel van die zaken herinnert hij zich nog goed vanwege de ernst van de ongevallen. Neem het bedrijf dat niet bereid was om 150 euro te betalen voor de huur van een hoogwerker. In plaats daarvan stapte een medewerker in een bak die met een heftruck omhoog werd getild. Het gevolg was dat de bak inclusief de medewerker naar beneden viel met de dood tot gevolg. “De beslissing om geen hoogwerker te huren heeft dus het leven gekost van een collega”, vertelt De Koning. “Dat is wat we vaker zien - dat het echt geen enorm hoge bedragen of enorm ingrijpende voorzieningen vergt om ongevallen te voorkomen.”
Met name in de logistieke sector ziet De Koning veel bedrijven waarin het werkklimaat sterk te wensen overlaat. Veelzeggend is het feit dat werkgevers na opname van het slachtoffer in het ziekenhuis vaak niets van zich laten horen. “Werkgevers kunnen soms horkerig zijn, wat ook zichtbaar is op de werkvloer. Een ongeval is vaak een ‘accident waiting to happen’. Dat heeft soms niet eens zozeer te maken met de maatregelen die op de werkvloer getroffen zijn, maar meer nog met de wijze waarop mensen met elkaar omgaan.”
Veiligheid is niet duurder
Een bezoek van de Arbeidsinspectie helpt niet altijd. Veel bedrijven betalen een eventuele boete en gaan weer over tot de orde van de dag. Af en toe een boete betalen is goedkoper dan de hele operatie anders inrichten, lijkt het achterliggende idee. “Het is ten eerste immoreel om zo te denken, maar bovendien lijkt het mij ook een onjuiste.aanname. Ik ken een bedrijf uit het zuiden van het land dat erom bekend stond een loopje te nemen met de veiligheid. Toen een werknemer stikte in vrijgekomen vluchtige stoffen, besloot het bedrijf na overleg met de nabestaanden de hele operatie op z’n kop te zetten. Ze doen het nu totaal anders”, vertelt De Koning.
De nieuwe veiligheidsaanpak bespaart het bedrijf kosten. Er zijn veel minder incidenten, waardoor het proces minder vaak stilgelegd hoeft te worden. Eens per jaar kan het bedrijf zich zelfs veroorloven een veiligheidsdag te organiseren. Op die dag wordt het hele proces stilgelegd en wordt er alleen maar gewerkt aan veiligheid. “Bijkomend voordeel in deze tijden van krapte op de arbeidsmarkt: mensen willen nu graag bij dit bedrijf werken omdat het zijn zaakjes voor elkaar heeft. Kortom: een goede veiligheidsaanpak is goedkoper en ook nog eens goed voor de werknemerstevredenheid.”
Papieren werkelijkheid
Een goede veiligheidsaanpak werkt alleen als dat gepaard gaat met duidelijke communicatie. Dat is soms verdraaid lastig, bijvoorbeeld als er taalproblemen spelen met buitenlandse uitzendkrachten. “Eén bedrijf dacht slim te zijn door een Poolse bedrijfsleider aan te stellen voor de Poolse medewerkers. Met als gevolg dat de bedrijfsleider wel goed met de medewerkers kon communiceren, maar niet goed met de directie. Daardoor verliep de vertaling van het veiligheidsbeleid naar de werkvloer niet goed. Als op de werkvloer dan ook nog eens een mentaliteit bestaat van ‘niet lullen maar poetsen’, kunnen toch ongelukken ontstaan. Ook al was alles op papier goed geregeld.”
Dat brengt De Koning meteen op een belangrijk advies voor werkgevers: pas op dat je niet gaat geloven in een papieren werkelijkheid. Het veiligheidsbeleid op papier zetten is één ding, maar het magazijn wordt pas veiliger als dat beleid op de vloer wordt beleefd. Hij wijst op de toolboxmeetings, die soms alleen bedoeld zijn om alle medewerkers een vinkje te laten zetten. Als tijdens de toolboxmeeting al wel echte afspraken worden gemaakt, worden ze lang niet altijd gehandhaafd. “Zorg dat er een cultuur ontstaat waarin mensen voor elkaar zorgen. Een cultuur waarin veiligheidsmaatregelen niet worden gezien als een belemmering, maar als een voorwaarde om te kunnen werken. Dan krijg je een cultuur waarin mensen het fijn vinden om voor je bedrijf te werken.”
Gevaren niet weglachen
De Koning heeft ook een dringend advies aan werknemers: wees zuinig op jezelf. “Als een collega getroffen wordt door een arbeidsongeval, bedenk dan dat het jou ook had kunnen overkomen. Je kunt het je niet veroorloven om laconiek met veiligheidsmaatregelen om te gaan en de gevaren in het magazijn weg te lachen. Want dan ben jij misschien de volgende die aanklopt bij mij of een andere letselschadeadvocaat. En de mensen die bij ons aankloppen, zijn altijd mensen die in de ellende terecht zijn gekomen. Dat zijn mensen bij wie de zon niet meer in de ogen staat.”