Communicatie is essentieel voor een veilige werkomgeving. Niet iedereen beheerst de Nederlandse taal echter in voldoende mate, zeker niet nu het aantal nationaliteiten op de magazijnvloer blijft toenemen. Bedrijven die goed daarop inspelen, kunnen ongevallen en de tijdrovende en kostbare nasleep daarvan voorkomen.
Taalverschillen leiden daadwerkelijk tot arbeidsongevallen. Het wetenschappelijk bewijs daarvoor is al in 1994 geleverd met een onderzoek naar migranten die eind jaren tachtig voor werk naar Australië zijn gekomen. Daaruit blijkt dat migranten die geen Engels spreken, twee keer zo veel kans lopen op een dodelijk ongeval dan Australische medewerkers. Om het belang van taal nog verder te verduidelijken: in het eerste jaar na aankomst is de kans op een dodelijk ongeval bij anderstalige migranten maar liefst 3,9 keer zo groot.
De taalverschillen op de werkvloer zijn sinds dit onderzoek uit de jaren negentig alleen nog maar groter geworden. In de logistiek werken niet alleen veel migranten, maar ook tijdelijke arbeidskrachten uit Polen of andere Oost- en Zuid-Europese landen. Magazijnen met meer dan twintig verschillende nationaliteiten zijn geen uitzondering meer. Cijfers geven aan dat in 9 procent van de bedrijven mensen werken die de Nederlandse taal onvoldoende beheersen. Hoe kun je dan veilig werken in het magazijn? Uit eigen onderzoek bleek eerder dat heftruckchauffeurs zich ergeren aan de slechte communicatie op de magazijnvloer.
Laaggeletterdheid
Belangrijk voor een veilige werkomgeving zijn de veiligheidsinstructies. Die moeten in duidelijke en heldere taal zijn opgeschreven, iets wat nogal eens te wensen overlaat. Dat kan leiden tot misverstanden, met name in magazijnen die werk bieden aan ongeschoolde medewerkers. Ook als die uit Nederland komen, betekent dat niet automatisch dat hun taalbeheersing voldoende is.
De website www.taalwerkt.nl, een initiatief van Stichting Lezen & Schrijven en Stichting van de Arbeid, biedt tips, oplossingen en praktijkvoorbeelden om laaggeletterdheid te herkennen en bespreekbaar te maken. Op www.taalmeter.nl en www.nederlandsetaaltest.nl staan online tools waarmee organisaties snel en eenvoudig kunnen herkennen welke werknemers moeite hebben met lezen en schrijven.
Taalverschillen
Het mag duidelijk zijn dat voor werknemers die geen Nederlands spreken een Nederlandstalige veiligheidsinstructie niet volstaat. Veel bedrijven hebben hun instructies daarom al vertaald in het Engels, Duits en/of Pools, maar met het groeiende aantal nationaliteiten is ook dat steeds vaker niet toereikend. Wat is dan wijsheid? De instructies aanbieden in de moedertaal van alle werknemers?
De website van Global Work Talk biedt informatie en tips over de omgang met taalverschillen op de werkvloer. Initiatiefneemster Jeanette Paul adviseert om eerst de taalverschillen in kaart te brengen. Vraag daarvoor niet naar de nationaliteit van de medewerkers, maar naar de talen die ze spreken en/of schrijven. Iemand met de Belgische nationaliteit kan immers, Vlaams, Waals of Duits spreken. Vraag bovendien naar de taal die thuis wordt gebruikt. Dat hoeft niet de moedertaal te zijn. Het kan zijn dat migranten die niet meer zo goed beheersen als vroeger. Pas als de taalverschillen duidelijk zijn, kan worden nagedacht over een oplossing. Die kan ook bestaan uit het aanbieden van taaltrainingen.
Beeldtaal
Vergeet tot slot niet dat er een taal is die alle grenzen overschrijdt: de beeldtaal. Gebruik illustraties, foto’s of pictogrammen om veiligheidsinstructies te verduidelijken. Iedereen weet dat een blauw bord met een witte pijl iets zegt over eenrichtingsverkeer. Ook foto’s met een rood kruis of een groen vinkje kunnen snel duidelijk maken wat de goede manier is om een bepaalde handeling uit te voeren. Dat beeldmateriaal echt werkt, blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Glasgow. Bij werknemers voor wie Engels de tweede taal is, beklijven de veiligheidsinstructies beter met een toolbox op basis van beeldmateriaal dan met een toolbox op basis van teksten.
Dat woorden niet altijd nodig zijn, bewijzen de filmpjes van Napo (www.napofilm.net) en de nieuwe klassikale manier om de theorie heftruck over te brengen. Ook voor het werk op de magazijnvloer bestaat een leerzaam en toch leuk filmpje: https://www.napofilm.net/en/napos-films/napo-safe-moves
Veiligheidsposters
De veiligheidsposters voor veilig werken met de heftruck, reachtruck en elektropallettruck/ stapelaar zijn nu voor iedereen GRATIS te bestellen. Bekijk en bestel ze hier