Sinds 1 juli is het bij wet verboden om een heftruck met werkbak te gebruiken voor het vervangen van een lamp of een ligger van een palletstelling. Wat zijn nu eigenlijk de risico’s bij het gebruik van dergelijke voorzetapparatuur? Wat moeten we doen om andere hulpmiddelen zoals een vatenklem, kiepbak of tapijtdoorn veilig te gebruiken? Hier volgen de antwoorden.
Allereerst nog even over het werken op hoogte. Volgens het Arbobesluit moeten bedrijven daarvoor arbeidsmiddelen inzetten die speciaal daarvoor zijn bestemd. Een hoogwerker valt in die categorie, maar een heftruck niet. Die is immers ontwikkeld voor het transport van goederen, niet van personen.
Tot nu toe maakte het Arbobesluit een uitzondering voor werkzaamheden op moeilijk bereikbare plaatsen die maar enkele keren per jaar voorkwamen en nooit langer dan vier uur duurden. Voorbeelden van dergelijke werkzaamheden zijn het verwisselen van een kapotte lamp aan het plafond het vervangen van een beschadigde ligger van een palletstelling. Daarvoor mochten bedrijven een goedgekeurde werkbak inzetten die was gekoppeld aan de heftruck.
Uitzondering in Arbobesluit geschrapt
Het gebruik van een dergelijke werkbak was bovendien aan een aantal voorwaarden gekoppeld. Zo mocht de chauffeur zijn heftruck niet verlaten, moesten de medewerkers in de werkbak met de chauffeur in verbinding staan en mocht de truck met hooggeheven werkbak niet harder dan 2,5 kilometer per uur rijden. De belasting van een volledig belaste werkbak mocht niet groter zijn dan de helft van de maximaal toegestane belasting van de heftruck in de meest ongunstige stand.
Op 1 juli heeft de overheid deze uitzondering in artikel 7.23d van het Arbobesluit geschrapt. Dat betekent dat heftrucks met werkbakken niet meer zijn toegestaan voor het werken op hoogte. Als argument voert de overheid eigenlijk maar één reden aan: dat er ‘een ruime beschikbaarheid is van werkbakken die bevestigd zijn aan heftwerktuigen voorzien van een typekeur voor het gebruik van vervoer van personen’. Met andere woorden: hoogwerkers genoeg in Nederland.
Verschuiving van lastzwaartepunt
In feite is de werkbak niets anders dan een voorzetapparaat: een hulpmiddel bestemd voor situaties waarin de reguliere heftruckvorken geen uitkomst bieden. Voorbeelden van voorzetapparatuur zijn vatenklemmen, tapijtdoorns, hijsjukken en kiepbakken. Ook een vorkenversteller met dubbele of telescopische vorken behoort tot de categorie voorzetapparatuur.
Het gebruik van voorzetapparatuur levert extra risico’s op. Het belangrijkste risico betreft de verschuiving van het lastzwaartepunt. Met een voorzetapparaat neemt de afstand van het midden van de last tot het vorkenbord toe. Niet alleen bij gebruik van telescopische vorken en tapijtdoorns, maar ook bij hydraulische vatenklemmen en kiepbakken door de ruimte die het klem- of kiepmechanisme inneemt. Daardoor daalt het maximale gewicht dat de heftruck mag heffen.
Foto beschikbaar gesteld door Durwen Benelux
Veilig werken in drie stappen
Wat chauffeurs niet mogen vergeten, is dat het voorzetapparaat zelf ook de nodige kilo’s inbrengt. Dat gewicht moet worden meegenomen in de berekening van het maximaal toelaatbare gewicht. Daardoor gaat de netto hefcapaciteit van de heftruck in feite nog verder omlaag.
Wat zijn nu eigenlijk de stappen die bedrijven moeten zetten voordat ze aan de slag gaan met voorzetapparatuur?
- Check de handleiding. Niet elk voorzetapparaat mag met elke heftruck worden gebruikt. Check de gebruikershandleiding van zowel de heftruck als het voorzetapparaat wat wel en niet is toegestaan. Geeft die geen antwoord? Neem dan contact op met beide leveranciers.
- Check het aangepaste werklastdiagram. Het werklastdiagram geeft aan wat de maximale gewicht is in relatie tot de hefhoogte en de lastzwaartepuntafstand. Als een heftruck is voorzien van een voorzetapparaat, moet het werklastdiagram worden aangepast. Op dat diagram kan de chauffeur aflezen welke lading hij wel en niet mag tillen.
- Train de heftruckchauffeurs. Het werken met telescopische vorken, een vatenklem of een tapijtdoorn vergt extra vaardigheden. Zorg dat alle chauffeurs uitgebreid instructie hebben gehad over de bediening van het voorzetapparaat. Train de chauffeurs in het manoeuvreren met extra lange lasten of meerdere pallets.
Tot slot: vergeet niet dat een voorzetapparaat consequenties heeft voor het energieverbruik. Als de batterij van een elektrische heftruck niet berekend is voor het gebruik van voorzetapparatuur, kan de truck voor het einde van de werkdag stilvallen.