[Interview] “Heftruckchauffeurs zijn mensen van de praktijk. Die stop je niet in een klas”

BLOM opleidingen verzorgt al meer dan een kwart eeuw opleidingen voor heftruckchauffeurs. De laatste paar jaar is die opleiding meer veranderd dan in alle jaren daarvoor. Drie cruciale inzichten liggen daaraan ten grondslag. Jan en Roy Groothuis delen die inzichten graag. “Het is bij heftruckrijden als bij autorijden: dat leer je vooral door het te doen.”

De dagelijkse leiding heeft Jan Groothuis (62) overgedragen aan zoon Roy (35), maar lesgeven blijft hij doen zolang hij kan. “Niets mooiers dan een dag lang aan de slag gaan met een groep uiteenlopende heftruckchauffeurs en hen één voor één beter zien worden”, vertelt Jan in het hoofdkantoor van BLOM opleidingen in Hengelo. Roy zit naast hem, vaak achterover leunend terwijl hij zijn vader ziet vertellen.

Tijdens het gesprek met de twee aandeelhouders van het familiebedrijf wordt de rolverdeling langzaam duidelijk. Jan is de man met passie voor het vak die zijn jarenlange kennis en ervaring vertaalt in opleidingen die steeds beter doen wat ze moeten doen: heftruckchauffeurs beter maken. Roy is de man die daarvoor moderne technologieën inzet en tegelijkertijd de bedrijfsstrategie altijd voor ogen houdt: het beste opleidingsinstituut voor heftruckchauffeurs worden met een landelijk dekkend netwerk. Natuurlijk doen ze dat niet alleen. In de loop der jaren hebben ze een hecht team van trouwe medewerkers om zich heen verzameld. “Wat dat betreft zijn we eigenlijk één hele grote familie”, lacht Jan.

Blinde vlekken

De passie voor heftruckopleidingen is bij toeval ontstaan. Jan had een handel in heftrucks toen in 1992 drie NS-medewerkers aanklopten. Zij waren binnen de spoorwegmaatschappij verantwoordelijk voor het opleiden van heftruckchauffeurs, maar hadden slechts voor twee of drie dagen per week werk. De rest van de week wilden zij gebruiken om die heftruckopleidingen in de markt te zetten. Jan zag daar brood in en richtte samen met de drie een vennootschap onder firma op. Na enkele jaren besloot hij alleen verder te gaan. “Die NS-medewerkers waren goede docenten, maar hadden minder aanleg voor het ondernemerschap. Zij zagen een eigen bedrijf niet meer zitten, ik wel.”

De gevolgen zijn bekend. In 28 jaar tijd is BLOM opleidingen mede door overnames uitgegroeid tot een opleidingsinstituut met 21 vestigingen in Nederland, dat dit jaar tussen de 25.000 en 27.000 heftruckchauffeurs verwacht op te leiden. Het plafond is nog niet bereikt, stelt Roy. “Uiteindelijk willen we naar 24 vestigingen in Nederland. We hebben nog een aantal blinde vlekken, zoals de regio’s rond Den Bosch, Almere, Lelystad en Roermond. Het streven is uiteindelijk 40.000 heftruckchauffeurs per jaar op te leiden. De daarvoor benodigde opleidingscapaciteit hebben wij.”

Mensen van de praktijk

De wijze waarop BLOM heftruckchauffeurs opleidt, is ingegeven door een aantal belangrijke inzichten die de afgelopen 27 jaar zijn ontstaan. Het eerste inzicht is dat heftruckchauffeurs mensen van de praktijk zijn. Die leren het vak niet door urenlang in klassikaal verband te kijken en luisteren naar een powerpoint-presentatie. Toch is dat nog altijd hoe veel heftruckopleidingen eruit zien. BLOM doet het anders. “Heftruckchauffeurs stop je niet in een klas. Bij ons zit een cursist tijdens een eendaagse opleiding gegarandeerd vijf uur lang op een heftruck. Zij krijgen daardoor veel meer rijervaring. Wat dat betreft is heftruckrijden niet anders dan autorijden: dat leer je pas echt door het te doen”, vertelt Jan.

Natuurlijk is de theorie uit de powerpointpresentatie niet allemaal onzin. BLOM heeft die theorie vertaald in een digitaal leerboek. Van elke cursist wordt verwacht dat hij thuis vanaf zijn eigen laptop of tablet dat document heeft doorlopen voordat hij zich meldt bij één van de 21 vestigingen. “Maar veel kennis blijft beter hangen als we die delen op de vloer tussen de heftrucks. We kunnen op een scherm een plaatje van een mast laten zien en vertellen waarop chauffeurs moeten letten, maar we kunnen dat ook bij een echte heftruck aanwijzen. Dat slaat veel beter aan”, weet Jan.

In-company of niet

Het tweede inzicht is dat een heftruckopleiding twee varianten kent. De eerste is de variant waarmee BLOM groot is geworden: een opleiding op één van de 21 locaties in Nederland. Roy: “Deze locaties zijn allemaal op dezelfde wijze ingericht. Overal staan al acht verschillende opdrachten klaar, zodat cursisten direct aan de slag kunnen met bijvoorbeeld lange lasten. Ook zijn overal vier heftrucks en drie reachtrucks van verschillende merken en uitvoeringen beschikbaar. Geen enkele cursist zit dus de hele training op dezelfde machine. Zeker voor uitzendkrachten - een kwart van onze cursisten - is dat belangrijk. Die weten nooit waar ze terecht komen.”

De andere variant is een opleiding op locatie bij het bedrijf waarin de heftruckchauffeurs werkzaam zijn (in-company). Dat biedt mogelijkheden voor een opleiding op maat, waarin de chauffeurs leren hoe ze moeten handelen in dagelijks terugkerende situaties. Ze krijgen de truck waarop ze elke dag rondrijden nog beter onder de knie. Ze krijgen meer inzicht in de risico’s in hun eigen werkomgeving. “Dat biedt voordelen, maar ook nadelen. Een in-company-opleiding vindt meestal plaats tijdens de dagelijkse operatie, wat voor de nodige afleiding zorgt. Daarom is ook het aantal beschikbare trucks vaak beperkt, zodat de rijtijd per chauffeur lager is”, legt Jan uit.

Digitaal examen

Het derde inzicht is dat moderne technologieën helpen om de heftruckopleiding nog beter te maken. Al genoemd is het digitale leerboek dat elke cursist vooraf moet doornemen. Maar ook het examen is volledig gedigitaliseerd. BLOM beschikt daarvoor over een set van 400 vragen, waarvan elke cursist 25 willekeurig uitgekozen vragen krijgt voorgeschoteld via een tablet. De score is na afloop direct bekend. “In het verleden gebeurde het soms dat de examinator een fout over het hoofd zag. Dat is nu niet meer mogelijk. Bovendien hebben de geslaagde cursisten binnen een kwartier hun certificaat in de mailbox. Dat scheelt ons veel administratie en telefoontjes van cursisten die vragen waar hun certificaat blijft”, vertelt Roy, die ook de mogelijkheden onderzoekt om de oefeningen van chauffeurs op beeld vast te leggen, zodat ze die later kunnen terugkijken.

Moderne technologieën bieden ook de gelegenheid om de kennis van heftruckchauffeurs na afloop van de training op peil te houden. “In de Arbowet staat dat heftruckchauffeurs met enige regelmaat instructie dienen te krijgen. Onze certificaten zijn daarom vijf jaar geldig, daarna moeten chauffeurs op herhaling. Maar voor steeds meer bedrijven is vijf jaar te lang. Bedrijven in de luchtvaartsector hanteren drie jaar als norm, evenals veel Amerikaanse bedrijven”, weet Roy. Internet maakt het mogelijk om de kennis van heftruckchauffeurs ook tussentijds op peil te houden, denk aan een herhalingstoets die ze thuis via internet kunnen maken. “Nu al kunnen cursisten via onze website een Quiz spelen om hun kennis te toetsen. Met die Quiz kunnen ze punten verzamelen en proberen hun topscore te verbeteren.”

Uniformiteit in opleiding

Een landelijk netwerk van opleidingslocaties biedt niet alleen een basis voor verdere groei, maar draagt ook bij aan de kwaliteit van de opleidingen. BLOM heeft immers veel landelijke opererende klanten met meerdere vestigingen in Nederland. “Omdat alle opleidingslocaties identiek zijn ingericht en de examens door digitalisering zijn gestandaardiseerd, is uniformiteit gewaarborgd. Een heftruckchauffeur die zijn certificaat in Amsterdam heeft gehaald, kan exact hetzelfde als een collega die zijn certificaat in Deventer heeft gehaald”, vertelt Roy.

Een landelijk netwerk biedt ook praktische voordelen. Een chauffeur die vandaag niet een opleiding in Houten kan volgen, kan morgen of overmorgen terecht in Barneveld. Binnen een half uur rijafstand is vrijwel altijd een locatie te vinden. De standaard aanvangstijd - zeven uur ’s ochtends - maakt de kans op te laat komen door files klein. “Toen we om acht uur ’s ochtends begonnen, kwam steevast de helft van de kandidaten te laat. Dat is nu verleden tijd. Omdat we nu al om half drie ’s middags stoppen, is iedereen ook voor de files weer thuis”, vertelt Jan.

Veiligheidsbewustzijn

Uiteindelijk draait het met heftruckopleidingen maar om één doel: chauffeurs opleveren die goed, veilig en schadevrij rijden. Jan en Roy merken dat steeds meer bedrijven oog daarvoor hebben. Zeker nu goede heftruckchauffeurs steeds lastiger te vinden zijn, neemt het belang van opleidingen toe. “Een opleiding draagt bij aan het veiligheidsbewustzijn. Vaak hebben chauffeurs geen besef van de impact die een aanrijding kan hebben. Zelfs de kleinste heftruck heeft al een gewicht van drie ton, vier keer zoveel als een auto. Dat beseft niemand”, ervaart Jan. Roy vult hem aan. “Het effect van een goede opleiding is dat chauffeurs minder schades rijden. Dat gaat niet alleen om kosten aan materieel en goederen. De gevolgschade is vaak tien keer zo groot, bijvoorbeeld door verzuim of door orders die niet op tijd kunnen worden uitgeleverd.”

Maar een goede opleiding is niet zaligmakend, weten Jan en Roy. Doorslaggevend voor de veiligheid op de werkvloer is hoe bedrijven zelf met veiligheid omgaan. “Geen enkele heftruckchauffeur wil onveilig rijden. Maar door de tijdsdruk die het bedrijf oplegt, gebeurt dat soms wel”, weet Jan. “Misschien bespaart een chauffeur vijftien tellen door met een hooggeheven last te rijden. Maar dat weegt niet op tegen het risico. Als het misgaat, is alle tijdswinst in één klap weer verdwenen”, stelt Roy.

België en Duitsland

Als beide mannen over de toekomst filosoferen, vallen voorzichtig de namen van twee landen: België en Duitsland. Uitbreiding van de activiteiten naar die landen lonkt. “De wet- en regelgeving in België is vergelijkbaar met hier. In Duitsland wijkt die enigszins af, maar ons concept kennen ze daar nog niet. Vrijwel alle heftruckopleidingen vinden daar in-company plaats”, vertelt Roy. Hij ziet kansen voor een Duitse keten van onafhankelijke opleidingslocaties langs de grens met Nederland. Maar eerst nog even dat landelijk dekkend netwerk in Nederland.