Dagelijks brengen de inspecteurs van de Nederlandse Arbeidsinspectie een bezoek aan bedrijven om de arbeidsomstandigheden te controleren. Hoe gaan ze te werk en wat treffen ze aan? In een serie artikelen delen Maarten Narraina en Jane Tijssen van de Arbeidsinspectie hun ervaringen. In deze eerste aflevering geven zij hun algemene indruk over de stand van zaken over veiligheid. Met name in magazijnen met uitzendkrachten zien ze ruimte voor verbetering.
Maarten Narraina en Jane Tijssen hebben jarenlange ervaring als inspecteur bij de Arbeidsinspectie. Naast inspecteur bekleden beiden inmiddels een andere functie en spreken zij vanuit ervaring. Hebben zij de veiligheid in het magazijn zien toenemen? “Niet als je kijkt naar het aantal ongevallen. Die duiden er niet op dat veiligheid heel hoog op de agenda van het bedrijfsleven staat”, stelt Narraina. “Wat we wel zien, is dat bedrijven steeds meer technische maatregelen nemen. Neem een voorziening als de bluespot, die is tegenwoordig bijna standaard aanwezig. Dat was tien jaar geleden wel anders.”
Ondergeschoven kindje
Alle technische maatregelen hebben niet geleid tot een dalende trend in het aantal ongevallen. Dat blijkt uit de kille cijfers die de Arbeidsinspectie jaarlijks publiceert. Het aantal meldingen van ongevallen schommelt al jarenlang tussen de 3500 en 4500 per jaar, het aantal dodelijke slachtoffers tussen de 50 en 75 per jaar. Logistiek is steevast één van de meest onveilige sectoren. “Veiligheid is in de logistiek wel degelijk een thema, maar uiteindelijk draait het altijd om kosten en productiviteit. Daardoor blijft veiligheid een ondergeschoven kindje”, zegt Narraina.
Ook de basisoorzaken van ongevallen in de logistiek blijven al jarenlang hetzelfde. Zijn medewerkers wel voldoende opgeleid en geïnstrueerd? Zijn goede afspraken gemaakt over bijvoorbeeld het scheiden van mens en materiaal op de werkvloer? “Al die technische maatregelen zoals de bluespot zijn heel goed en helpen daadwerkelijk om ongevallen te voorkomen”, verklaart Narraina. “Maar eigenlijk zou je een stap terug moeten zetten en de juiste bouwkundige maatregelen moeten nemen, zodat mens en materieel daadwerkelijk gescheiden zijn en überhaupt geen aanrijdgevaar kan ontstaan.”
Vergeten te instrueren
Wat beslist niet bijdraagt aan de veiligheid, is het grote aantal tijdelijke arbeidskrachten in de logistiek. “De vraag is in hoeverre uitzendkrachten op de hoogte zijn van de spelregels rondom het werken met heftrucks. In de vluchtigheid wordt nog wel eens vergeten om hen te instrueren”, weet Tijssen. Zij krijgt bijval van Narraina, die binnen Arbeidsinspectie de functie van projectleider uitzendbureaus bekleedt. “Maar liefst 22 procent van de slachtoffers van arbeidsongevallen zijn uitzendkrachten, terwijl deze groep slechts 7 procent van het totale aantal werknemers uitmaakt.”
Met name uitzendkrachten uit het buitenland lopen extra risico. Vaak is Engels de voertaal op de werkvloer, maar in de praktijk blijken veel buitenlandse uitzendkrachten die taal helemaal niet zo goed te begrijpen. “Daarom is het zaak om altijd te toetsen of de veiligheidsinstructies daadwerkelijk worden opgevolgd”, aldus Narraina. “Wij merken het zelf ook als we langskomen voor een inspectie. In een bedrijf met vaste arbeidskrachten die als team opereren, heerst een heel andere sfeer dan in een bedrijf met veel uitzendkrachten. Daar is veel minder samenhang tussen de mensen op de vloer.”
Gemakkelijk inwisselbaar
De Arbeidsinspectie benadrukt dat het inlenende bedrijf altijd verantwoordelijk blijft voor de veiligheid van uitzendkrachten. “Het bedrijf dient ze te beschouwen als zijn eigen medewerkers”, zegt Narraina. “Het grote nadeel van uitzendkrachten is dat ze gemakkelijk inwisselbaar zijn en daardoor minder beschermd worden. Als een uitzendkracht na drie maanden last krijgt van zijn rug, verdwijnt hij uit het bedrijf en komt er een nieuwe. Waardoor het bedrijf niet de behoefte voelt om te investeren in betere arbeidsomstandigheden.”
Tegenover de tijdelijke arbeidskrachten staan de oudere medewerkers die al jarenlang hetzelfde werk doen. Opmerkelijk genoeg scoren ook die hoog als het gaat om het aantal ongevallen. “Dat zijn de medewerkers die het allemaal wel denken te weten en veel op routine doen”, zegt Tijsen “Het is belangrijk om ook die mensen te blijven aanspreken op onveilig gedrag. Veel bedrijven hebben echter geen cultuur waarin het gewoon is om elkaar aan te spreken. Het zou goed zijn als bedrijven hier meer aandacht aan schenken, waardoor een cultuur ontstaat waarin dat wel gebruikelijk is. Dat zou de veiligheid beslist ten goede komen.”
Marcel te Lindert is een ervaren schrijver en voormalig hoofdredacteur met meer dan zeventien jaar ervaring in de logistiek. Hij was hoofdredacteur bij de vakbladen Logistiek en Transport+Opslag, waar hij belangrijke ontwikkelingen in de sector volgde. Zijn diepgaande kennis en grote netwerk maken hem een belangrijke stem in de logistieke wereld.