Ze worden overal in het land aangeboden: competentietesten voor heftruckchauffeurs. Na een rijproef van één uur kunnen deelnemers al een fraai certificaat ontvangen. Een dergelijke competentietest is een prima instrument om chauffeurs tussentijds te testen. Maar van een volwaardige opleiding of instructie zoals bedoeld in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet), is beslist geen sprake.
Vaak worden competentietesten aangeprezen met de term 1-uurscertificering. Dat betekent dat de heftruckchauffeur in één uur tijd zowel een theorie- als praktijktest aflegt. Deze test komt voort uit de behoefte om medewerkers te toetsen op eerder of elders verworven competenties (EVC). Een medewerker die nog geen certificaat heeft behaald, kan met een EVC-toets zijn kennis en kunde over het heftruckrijden laten toetsen. Doet hij dat met goed gevolg? Dan krijgt hij alsnog een certificaat.
In-company
Veel competentietesten worden in-company uitgevoerd. De medewerkers hoeven dan niet te reizen. Omdat ze hooguit één uur niet inzetbaar zijn, blijft bovendien het verlies aan productiviteit beperkt.
Maar wat veel bedrijven niet beseffen, is dat de medewerkers bij een in-company-test moeten worden getoetst op alle competenties die nodig zijn voor het besturen van een hef- of reachtruck in dat bedrijf.
Helaas horen we vaak dat de competentietesten in de praktijk weinig voorstellen. Heftruckchauffeurs moeten een rondje om een pylon rijden en een pallet van A naar B verplaatsen, meer niet. Maar in de praktijk doen heftruckchauffeurs veel meer dan rondjes rijden en pallets verplaatsen. Als het niet mogelijk is om alle benodigde competenties te testen, heeft een competentietest geen enkel effect. De test is immers geen bewijs dat de medewerker alle competenties onder de knie heeft.
Niet conform de Arbowet
Wat zijn de eisen die de overheid stelt? In het Arbo Informatieblad 14, paragraaf 4.3.4, staat daarover het volgende:
Gebruikers dan wel bestuurders van gemotoriseerde transportmiddelen moeten gezien de potentiële gevaren minimaal 16 jaar zijn. (…) Verder moet elke gebruiker met de bediening van het transportmiddel en de aard van de werkzaamheden vertrouwd zijn en bekend zijn met de bedieningsvoorschriften en het interne bedrijfsverkeersreglement. De werkgever is daarom verplicht de betreffende werknemers grondig te (laten) instrueren. De wetgeving vereist hier een specifieke deskundigheid, waarbij de werkgever de inhoud en uitvoering van deze deskundigheid zelf mag invullen, maar daar voor ook verantwoordelijk wordt gesteld. In de praktijk betekent dit dat vaak wordt geadviseerd heftruckchauffeurs een opleiding met diploma of certificaat te laten volgen, maar ook een interne instructie behoort tot de mogelijkheden, mits kwalitatief afdoende en mits zowel inhoud als deelname zijn vastgelegd. Een duidelijke schriftelijke instructie in de Nederlandse taal voor het gebruik van het transportwerktuig, de hefinrichting, bedieningsorganen, en periodieke controle en onderhoud moeten daar uiteraard een onderdeel van vormen.
Wat kunnen we hieruit opmaken? Dat de competentietest of 1-uurscertificering in de vorm zoals die na vaak wordt aangeboden, niet voldoet aan de richtlijnen van de Arbeidsomstandighedenwet. Die schrijft duidelijk voor dat er een instructie moet worden gegeven, maar een test is niet hetzelfde als een instructie.
Natuurlijk kan de competentietest worden gebruikt als tussentijdse meting om te controleren of chauffeurs nog steeds over de benodigde competenties beschikken. Een dergelijke test kan dan resulteren in een persoonlijk advies met eventuele verbeterpunten of in een aanvullende instructie als dat nodig is. Maar een certificaat kan nooit de uitkomst zijn.
Wat dan wel?
Welke opleidingen leiden dan wel tot een heftruckcertificaat? BLOM Opleidingen biedt vier varianten:
2-daagse Basisopleiding Heftruck of Reachtruck
Tijdens de basisopleiding voor beginners leren we cursisten een heftruck of een reachtruck te besturen en tot in de puntjes te beheersen. Met verschillende heftrucks en reachtrucks en bijbehorende opdrachten zal de cursist gevoel krijgen voor het besturen van een heftruck of reachtruck. We richten ons op de praktijk en op de veiligheid. Wij wijzen cursisten op gevaren en leren ze altijd goed om zich heen kijken. Dankzij het uitgebreide praktijkgedeelte met maar liefst tien uur praktijktijd en de uitgekiende didactische opbouw in twee aaneengesloten dagen is ook de beginnende heftruck- of reachtruckchauffeur in staat om aan het einde van de opleiding veilig en verantwoord met de heftruck of reachtruck te rijden en daarmee het heftruck certificaat te verdienen.
1-daagse Heftruck- of Reachtruckopleiding voor Gevorderden
Tijdens deze heftruck of reachtruck-cursus gaan we ervanuit dat de cursisten enige ervaring hebben met het rijden op de heftruck of reachtruck, maar niet eerder een heftruck of reachtruckcertificaat hebben verdiend. In dat geval kunnen we de cursus in één dag uitvoeren. De nadruk in deze heftruck- of reachtruckcursus ligt met vijf uur praktijktijd op de praktijk. Daarnaast besteden we extra veel aandacht aan fout aangeleerde handelingen. De behendigheid zullen we vergroten met onze speciale oefeningen en parcoursen. We richten ons op de praktijk en veiligheid. We wijzen cursisten op gevaren en leren ze ten alle tijden goed om zich heen kijken
Herhalingsopleiding Heftruck of Reachtruck
De herhalingscursus voor veilig werken met de heftruck heeft speciale oefeningen om de huidige kennis van de heftruckchauffeur op te frissen. Er wordt extra veel aandacht besteed aan wat de heftruckchauffeur de afgelopen jaren in de praktijk is tegen gekomen. We richten ons met 2,5 uur effectieve praktijktijd op de praktijk en veiligheid. Wijzen cursisten nogmaals op risico's en leren ze ten alle tijden goed om zich heen te kijken. In 1 dagdeel kan de heftruckchauffeur met deze opfriscursus het heftruckcertificaat opnieuw verdienen.
Incompany Heftruck
De in-company opleiding voor veilig werken met de heftruck heeft speciale oefeningen die geheel aansluiten op de dagelijkse werkzaamheden binnen het bedrijf. Samen met de medewerkers kijken we naar de risico's, leren we ze deze te vermijden en trainen dit in de praktijk. Medewerkers maken we bewust van ingeslopen routines en wijzen ze op de eigen verantwoordelijkheid om veilig te werken.
Natuurlijk kunnen er heftrucks of bedrijfsspecifieke omstandigheden zijn die een voorstel op maat wenselijk maken, denk aan:
- gebruik specifieke voorzetapparatuur (doorn, spreader, kantelaar, balen/vatenklem, 4 of lange vorken, etc.)
- gebruik speciale heftrucks (diesel, gas, meeneem, knik, ruwterrein of heftrucks vanaf 6 ton)
- afwijkende omgeving (buitenterrein, openbare ruimte, vrieshuis etc.)