Alleenwerk in het magazijn gaat gepaard met vergrote risico’s. Er zijn immers geen collega’s in de buurt die bij een eventueel heftruckongeval alarm slaan en het slachtoffer te hulp kunnen schieten. Bedrijven kunnen in zes stappen de risico’s van alleenwerk minimaliseren of zelfs volledig elimineren. Het zorgt niet alleen voor een veiligere werkplek, maar ook voor een veiliger gevoel bij de alleenwerker.
Ze opereren in kleine magazijnen of in koel- en vriescellen waar ze verborgen achter snelloopdeuren - buiten gehoorafstand en gezichtsveld - hun werk doen. Ook ’s avonds of ’s nachts als een heftruckchauffeur in z’n eentje overwerkt of alvast wat voorbereidende werkzaamheden voor de volgende dag verricht, zijn geen collega’s in de buurt om alarm te slaan als dat nodig is. Hoe kunnen bedrijven de risico’s van alleenwerk beperken?
Zes stappen
In een aantal gevallen geldt volgens de Arbowet een verbod op alleenwerk. Dat is onder meer het geval bij werkzaamheden in een besloten ruimte met gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie. Denk onder meer aan werk in een afgesloten compartiment met gevaarlijke stoffen. Jongeren die nog geen achttien zijn, mogen in geen enkel geval alleen werken, ook niet in een regulier magazijn.
In de meeste situaties is alleenwerk dus toegestaan, maar natuurlijk blijft de werkgever verantwoordelijk voor een veilige en gezonde werkomgeving. In de verplichte Risico-Inventarisatie en – Evaluatie (RI&E) dienen werkgevers expliciet aandacht te besteden aan deze groep medewerkers. Ze moeten in kaart brengen welke medewerkers op welke momenten en op welke locaties alleen werken. Ook moeten ze aangeven welke maatregelen en voorzieningen ze hebben genomen om de risico’s te beperken. Daarvoor dienen ze de volgende zes stappen te doorlopen:
Stap 1: Onderzoek of alleenwerk noodzakelijk is
Bekijk allereerst of alleenwerk echt noodzakelijk is of dat het kan worden voorkomen. Is het nodig dat een heftruckchauffeur alleen in een vriescel werkt? Of kan het werk zo worden ingedeeld dat het met twee heftruckchauffeurs kan worden uitgevoerd? Is alleenwerk onvermijdelijk? Dan dient de werkgever extra maatregelen te nemen.
Stap 2: Inventariseer de risico’s
Wat zijn de risico’s van het alleenwerk? Breng ze in nauwgezet in kaart. Denk bijvoorbeeld aan:
- Kans op vallende lading of vallende stellingen
- Kans op vrijkomen van gevaarlijke stoffen
- Gebruik van gevaarlijke machines en hulpmiddelen
Stap 3: Maak het alleenwerk veiliger
Hierbij gaat het niet alleen om maatregelen waarmee incidenten zoveel mogelijk worden voorkomen, maar ook om maatregelen of voorzieningen waardoor in geval van incidenten sneller kan worden ingegrepen. Voorbeelden:
- Laat de alleenwerker zich iedere twee uur melden per telefoon of ander device.
- Zorg dat een noodnummer in de telefoon staat voorgeprogrammeerd.
- Laat periodieke controleronden (bijvoorbeeld elke twee uur) uitvoeren.
- Zorg dat de alleenwerker elektronische beveiliging draagt die reageert als de persoon ligt of een bepaalde tijd niet beweegt.
- Houdt het magazijn middels camera’s in de gaten.
- Houdt de vluchtwegen vrij en zorg dat sleutels en andere hulpmiddelen onder handbereik zijn.
- Registreer de aanwezigheid van alleenwerkers. Dat kan schriftelijk of automatisch met een toegangspas, maar ook gewoon mondeling bij de nachtportier.
Stap 4: Spreek een procedure af
Stel een procedure voor alleenwerk op en zorg dat daarover overeenstemming bestaat met ondernemingsraad, personeelsvertegenwoordiging of de directe medewerkers. Voorbeelden van onderdelen van een dergelijke procedure:
- Alleenwerk is alleen toegestaan na toestemming van leidinggevende.
- Leg de werkzaamheden, werktijden en locatie van alleenwerk vast.
- Zet daarbij wat de medewerker wel en niet mag doen en hoe hij alarm kan slaan.
- Meldt het bij de leidinggevende of nachtportier als het alleenwerk is afgerond.
Stap 5: Informeren van alleenwerkers
Een goede voorlichting kan in geval van incidenten paniek bij de alleenwerker voorkomen. Denk aan voorlichting over de risico’s van de werkplek en van het alleenwerk. Geef aan welke maatregelen zijn genomen om de risico’s te beperken. En vertel hoe hij alarm kan slaan bij incidenten.
Stap 6: Houd toezicht
Natuurlijk is constant toezicht houden niet mogelijk bij alleenwerk. Alleen ligt het binnen de zorgplicht van de werkgevers dat zijn medewerkers gezond en veilig aan het werk zijn. Toezicht is een middel om vast te stellen of de medewerker de risico’s van het werk begrijpt en de juiste voorzorgsmaatregelen neemt. Toezicht houden kan in de vorm van periodieke werkplekbezoeken, eventueel in combinatie met controle van de voortgang en kwaliteit van het werk.