De manier waarop we in de logistiek werken, zal door de opmars van artificiële intelligentie (AI) flink veranderen. Professor Tom van Woensel van TU Eindhoven voorziet een toekomst met slimme agents en humanoïde robots. De grote vraag is welke rol straks is weggelegd voor de mens. “In potentie kunnen die agents een heleboel taken net zo goed of misschien zelfs beter uitvoeren dan mensen.”
In 2015 noemde Van Woensel snelheid en flexibiliteit als belangrijkste trends in de logistiek. Klanten waren verwend geraakt door de mogelijkheden van e-commerce en wilden hun bestellingen zo snel mogelijk kunnen ontvangen. Niet alleen op werkdagen als niemand thuis is, maar ook ’s avonds en in het weekend als ze de deur wel open kunnen doen. Magazijnen dienden daarop in te spelen door hun doorlooptijden te verkorten en operatie flexibeler te maken.
Tien jaar later is aan die situatie weinig veranderd, ziet de hoogleraar transport en logistiek van TU Eindhoven. “Het is echter ook niet zo dat de race naar steeds kortere levertijden zich heeft doorgezet. Concepten als same-day of same-hour delivery zijn nooit helemaal doorgebroken. De meeste mensen nemen genoegen met next-day delivery, maar dat is nog steeds erg snel. Met als gevolg dat bedrijven nog steeds voor de uitdaging staan om de piekbelasting in hun magazijnen beheersbaar te maken. Met de inzet van AI lukt dat steeds beter.”
Artificiële intelligentie
De term is gevallen: artificiële intelligentie oftewel AI. Volgens van Woensel is deze technologie veruit de belangrijkste trend op dit moment. “We worden allemaal in ons dagelijks leven steeds meer geconfronteerd met AI. Denk aan de populariteit van tools zoals ChatGPT en Copilot. En ik denk dat heel veel mensen inmiddels beseffen dat toepassing van AI in de logistiek nog veel meer mogelijkheden biedt, bijvoorbeeld als het gaat om het sneller, efficiënter en eenvoudiger maken van processen. De inspanningen en investeren op dat vlak zijn de afgelopen jaren flink toegenomen.”
In magazijnen zien we dat terug in de vorm van slimme robots die een steeds groter deel van het fysieke werk overnemen. Door inzet van AI worden die robots steeds slimmer en autonomer, wat leidt tot min of meer zelfsturende systemen. “Daarnaast stelt AI ons in staat om alle processen in de logistieke keten veel beter en slimmer te plannen. En als we beter kunnen plannen, heeft dat ook een positieve impact op de operatie in het magazijn.”
Met of zonder mensen
De mogelijkheden van AI nemen zo snel toe, dat de vraag ontstaat of menselijke planners in de toekomst nog steeds nodig zullen zijn. Het antwoord op deze vraag is lastig te geven, stelt Van Woensel. Aan de ene kant staan de experts die menen dat altijd mensen nodig blijven om de planningsvoorstellen van AI-systemen te beoordelen en beslissingen te nemen. “Inderdaad kunnen mensen bepaalde afwegingen maken waartoe AI-systemen nog niet in staat zijn”, geeft Van Woensel toe.
Daartegenover staat de razendsnelle opkomst van AI-agents. Dat zijn een soort virtuele robots die niet alleen data kunnen analyseren en op basis daarvan voorstellen kunnen doen, maar die voorstellen ook kunnen uitvoeren. “In potentie kunnen die agents een heleboel taken net zo goed of misschien nog beter uitvoeren dan mensen. Ik ben er daarom steeds minder zeker van dat menselijke tussenkomst in alle gevallen noodzakelijk is.”
Opmars van humanoïde robots
Iets soortgelijks geldt in het magazijn. Van Woensel voorziet een opmars van humanoïde robots: robots die steeds meer op mensen lijken, of in ieder geval de taken van die mensen kunnen overnemen. “Er is een startup met een robotarm die de bewegingen van mensen kan navolgen. Die heeft in een autofabriek geleerd om een velg net zo goed te spuiten als een mens, alleen dan een stuk sneller. Deze ontwikkeling zal zich blijven doorzetten. Als je die koppelt aan de toenemende mogelijkheden op het gebied van beeldherkenning, verwacht ik dat ook in het magazijn de menselijke factor zal afnemen.”
Een bedrijf met AI aan de slag wil, of dat nu in de planning of in het magazijn is, dient volgens Van Woensel drie stappen te doorlopen. De eerste stap betreft monitoring van het proces; het bedrijf moet nauwgezet kunnen volgen hoe het proces verloopt. “Wie niet over die zichtbaarheid beschikt, hoeft niet aan AI te denken”, stelt Van Woensel. “Vervolgens is het zaak om het proces onder controle te krijgen. Als dat lukt, is het mogelijk om het proces te optimaliseren. Dan pas dan is het mogelijk om AI in te zetten en het proces autonoom te laten werken. Dan pas kunnen we ook de mogelijkheden van AI benutten om bijvoorbeeld de piekbelasting in e-commercemagazijnen beter beheersbaar te maken.”
Marcel te Lindert is een ervaren schrijver en voormalig hoofdredacteur met meer dan zeventien jaar ervaring in de logistiek. Hij was hoofdredacteur bij de vakbladen Logistiek en Transport+Opslag, waar hij belangrijke ontwikkelingen in de sector volgde. Zijn diepgaande kennis en grote netwerk maken hem een belangrijke stem in de logistieke wereld.