Het aantal ernstige arbeidsongevallen is de afgelopen vijf jaar met maar liefst 22 procent gestegen. Opvallend is het relatief grote aantal dodelijke slachtoffers in de sector vervoer/opslag. Met name het gebruik van mobiele arbeidsmiddelen zoals hef- en reachtrucks leidt tot slachtoffers. Een ander opvallende conclusie uit de analyse van Inspectie SZW: hoe kleiner het bedrijf, hoe groter de kans op ongevallen.
Het afgelopen jaar heeft Inspectie SZW maar liefst 4474 meldingen van ernstige arbeidsongevallen ontvangen. Dat is 4 procent meer dan in 2018 en zelfs 22 procent meer dan in 2015. De Inspectie wijdt de sterke toename voor een belangrijk deel aan de groeiende economie. Als de bedrijvigheid toeneemt, stijgt automatisch ook het aantal ongevallen. Maar een groei van 22 procent in vijf jaar tijd is wel erg fors. Kan het zijn dat bedrijven in drukke tijden een minder hoge prioriteit hechten aan veiligheid?
Top vijf risicovolle sectoren
Heftrucks worden vooral ingezet in de sectoren vervoer/opslag en industrie. Elk jaar staan deze twee sectoren steevast in de top vijf van meest risicovolle sectoren. Na bouw, afvalbeheer en landbouw/bosbouw/visserij volgt industrie op plaats vier en vervoer/opslag op plaats vijf met respectievelijk 76 en 54 ernstige ongevallen per 100.000 werknemers. Maar als we kijken naar het aantal dodelijke slachtoffers, staat vervoer/opslag op twee en industrie op drie. In vervoer/opslag vielen 10 doden te betreuren, in industrie 9.
Opmerkelijk is dat werknemers van kleine bedrijven een veel groter risico lopen dan werknemers van grote bedrijven. Bij bedrijven met minder dan 10 werknemers krijgen 67 van de 100.000 mensen een ernstig ongeval: een stuk meer dan bij bedrijven met 10 tot 100 werknemers (45 ernstige ongevallen) en bij bedrijven met meer dan 100 werknemers (10 ernstige ongevallen). Een verklaring kan zijn dat grote bedrijven meer aandacht hebben voor veiligheid. Zij kunnen het zich veroorloven om een aparte HSE-coördinator (health, safety & environment) aan te stellen.
Het rapport van Inspectie SZW vermeldt nog meer interessante uitkomsten: 22 procent van het aantal slachtoffers is uitzendkracht, 12 procent is vrouw. Daarnaast blijkt dat werknemers in de leeftijd van 55 tot en met 64 jaar het grootste en werknemers tussen de 25 en 34 jaar het laagste risico lopen. Ervaring in het rijden met heftrucks en reachtrucks blijft natuurlijk belangrijk, maar zegt dus niet alles.
Gebruik van ondeugdelijk materieel
Wat zijn nu de oorzaken van deze arbeidsongevallen? Dat is de vraag die Inspectie SZW bij elk onderzoek naar een arbeidsongeval probeert te beantwoorden. Regelmatig blijkt dat bedrijven daarbij in overtreding zijn. De meest voorkomende overtreding betreft artikel 7.4 van het Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbowet). Dit artikel schrijft voor dat een arbeidsmiddel bestaat uit deugdelijk materiaal, deugdelijk is geconstrueerd en zodanig wordt gebruikt dat het gevaar op ongewilde gebeurtenissen wordt voorkomen. Met andere woorden: veel ongevallen ontstaan door het gebruik van ondeugdelijk materieel.
Wat kunnen bedrijven doen om problemen te voorkomen? Allereerst zorgen voor deugdelijk materieel dat goed is onderhouden en regelmatig wordt gekeurd. Daarnaast dient elke werknemer aan het begin van de werkdag zijn machine te inspecteren. Dat betekent bijvoorbeeld dat heftruckchauffeurs hun truck moeten controleren op zichtbare beschadigingen of lekkende vloeistoffen. Ook moeten ze voor gebruik checken of het stuur en de bedieningsknoppen correct werken. Pas dan mogen ze aan de slag. De praktijk leert echter dat deze dagelijks inspectie lang niet altijd even consequent wordt uitgevoerd, wat de kans op ongevallen vergroot.
Digitale tool voor dagelijkse inspectie
Hoe lossen wij dat bij BLOM Opleidingen op? Wij beschikken sindskort met DocUp over een nieuw systeem waarin we per machine alle relevante documenten digitaal kunnen opslaan en ontsluiten. Zowel de gebruikershandleiding als de keuringsformulieren kunnen worden geraadpleegd door de chauffeur, vlootbeheerder, onderhoudsmonteur, keurmeester en andere belanghebbenden.
Daarnaast stelt de tool van DocUp chauffeurs in staat om op een eenvoudige, intuïtieve manier de dagelijkse inspectie uit te voeren. Ze hoeven daardoor geen papieren formulieren in te vullen, maar geven op hun telefoon of tablet aan wat wel en niet goed functioneert. De resultaten daarvan worden automatisch geregistreerd en toegevoegd aan het dossier van de machine, eventueel voorzien van opmerkingen en foto’s. Heeft een truck een defect? Dan krijgt de vlootbeheerder daarvan direct een melding, zodat hij kan ingrijpen en de machine aan de kant kan zetten. Dat maakt het bijna onmogelijk om aan de slag te gaan met een ondeugdelijke machine.